Inne polskie konstrukcje

CZAK czyli P-64

Prace studyjno-projektowe nad pierwszym polskim pistoletem powojennym rozpoczęły się w drugiej połowie lat pięćdziesiątych. Powstało kilka prototypów m.in. WiR wz. 1957 konstrukcji P. Wilniewczyca i Rojka oraz CZAK Model P (wersja policyjna), CZAK Model W (wersja wojskowa), opracowane przez zespół oficerów służby uzbrojenia (W. Czepukajtis, R. Zimny, M. Adamczyk, H. Adamczyk, S. Kaczmarski oraz J. Pyzel) do 9×18 mm naboju pistoletowego Makarowa, wprowadzonego w ZSRR wraz z pistoletem Makarowa w 1951 roku. Model wojskowy różnił się od policyjnego nieco mniejszą masą (o 20 g), dłuższą lufą (o 8 mm), mniejszą szerokością (o 4 mm) i wysokością (o 2 mm), większą długością całkowitą (o 5 mm), większą pojemnością magazynka (o jeden nabój) i mniejszą siłą nacisku na spust przy samo napinaniu (o 30-40 N).Uwzględniając wymagania głównego sponsora, finansującego prace projektowe i wdrożeniowe, którym byt resort spraw wewnętrznych, do dalszego udoskonalenia i przystosowania do produkcji seryjnej wytypowano pistolet CZAK w wersji policyjnej.  Po wykonaniu i przebadaniu kilku niewielkich serii próbnych podjęto decyzję o rozpoczęciu w połowie lat sześćdziesiątych produkcji seryjnej tych pistoletów i wprowadzenie ich do uzbrojenia wojska i służby bezpieczeństwa pod nazwą 9 mm pistolet wz. 1964 (w skrócie P-64). 9 mm pistolet wz. 1964 (w skrócie P-64) – (CZAK)Jest to broń samopowtarzalna, w której do napędu mechanizmów przeładowania wykorzystuje się energię odrzutu zamka swobodnego. W pistolecie zastosowano mechanizm spustowy z samo napinaniem typu Double Action, wyposażony w przerywacz (wyłącznik) umożliwiający strzelanie wyłącznie ogniem pojedynczym, mechanizm uderzeniowy typu kurkowego z kurkiem odkrytym, wskaźnik obecności naboju w komorze nabojowej oraz bezpiecznik skrzydełkowy, spełniający funkcje zwalniacza kurkowego. Zabezpiecza on broń zarówno przy zwolnionym, jak i przy napiętym kurku oraz umożliwia wprowadzenie naboju do komory nabojowej w położeniu odbezpieczonym i zabezpieczonym. Pistolet jest konstrukcją oryginalną, otrzymał patent polski nr 54822, przy czym przedmiotem zastrzeżeń patentowych jest przerywacz (wyłącznik) ukształtowany w formie wydłużonej płytki, przesuwającej się w szkielecie. Umożliwia on zabezpieczenie pistoletu przed przedwczesnym i przypadkowym wystrzałem, zwolnienie napiętego kurka (bez oddania strzału) przy zabezpieczonym pistolecie, przerwanie cyklu pracy po oddanym strzale, a także załadowanie i przeładowanie broni zabezpieczonej przed przypadkowym wystrzałem. Pistolet charakteryzuje się prostą budową, małą masą i niewielkimi gabarytami. Ma jednak niewłaściwie wyprofilowany i zbyt krótki chwyt (co utrudnia pewne ujęcie pistoletu całą dłonią, potęgując odczucie odrzutu), zbyt mała pojemność magazynka i za duża siła nacisku na spust przy samo napinaniu (zmnejszająca prawdopodobieństwo oddania celnego strzału). Pistolet był wytwarzany głównie pracochłonną i materiałochłonną  metodą obróbki skrawaniem. Straty materiałowe podczas produkcji dochodziły do 88%. Wraz z opracowaniem znacznie tańszych technologii zaistniały przesłanki do opracowania nowego, tańszego pistoletu, z magazynkiem o większej pojemności, wymagającego mniejszej siły do samo napinania spustu i odznaczającego sie słabszym odczuciem pchnięcia oddziałującego na strzelającego w wyniku działania siły odrzutu.
Prace modernizacyjne pistoletu P-64 rozpoczęto w 1972 roku. Powstały prototypy pistoletu z 14-nabojowym magazynkiem, z zamkiem wykonanym z blachy stalowej metoda zwijania i lutowania na miedź. Ponadto, jako materiał konstrukcyjny niektórych elementów, zwłaszcza szkieletu,  zastosowano stopy lekkie. Dalsze  prace doprowadziły do skonstruowani w 1975 r. prototypu pistoletu P-75, zawierającego chwyt z tworzywa itamidowego.  Niezależnie od prac modernizacyjnych pistoletu P-64, rozpoczęto opracowywanie nowego wzoru pistoletu.  W 1976 r. powstał prototyp wyposażony w samonastawny bezpiecznik wewnętrzny, sterowany spustem. W wyniku dalszych prac projektowych powstały dwa prototypy pistoletów na 9×18 mm nabój Makarowa, oznaczone symbolem P-78A i P-78B, o nieco mniejszych gabarytach i mniejszej masie niż model z 1976 roku.

 

WANAD,9 mm pistolet wz. 1983 (P-83)

Pierwszy z nich, oznaczony TUL, opracowano w Wojskowym Instytucie Technicznym Uzbrojenia (WITU) w Zielonce, drugi – o nazwie WANAD – w ośrodku Badawczo-Rozwojowym Zakładów Metalowych „Łucznik” w Radomiu.  TUL wyposażono w samonastawny bezpiecznik wewnętrzny, sterowany spustem i 12-nabojowy magazynek.  WANAD – w skrzydełkowy bezpiecznik nastawny i 8-nabojowy magazynek. Po przeprowadzeniu badań prototypów, uwzględnieniu poprawek, wykonaniu partii próbnej i uwzględnieniu zalecanych zmian, do produkcji seryjnej zakwalifikowano ostatecznie pistolet WANAD, oznaczony następnie jako 9 mm pistolet wz. 1983 (P-83). 9 mm pistolet wz. 1983 (P-83) – WANAD Konstruktorami tej broni są radomscy inżynierowie – Ryszard Chełmicki i Marian Gryszkiewicz. Pistolet P-83 jest bronią samopowtarzalną, w której do uruchamiania mechanizmów przeładowania wykorzystano energię odrzutu zamka swobodnego. Składa się on z czterech podstawowych zespołów:  szkieletu z lufą, zamka, sprężyny powrotnej i magazynka. Częściowe rozkładanie i składanie broni jest łatwe, trwa kilka sekund i nie wymaga użycia żadnych narzędzi. Zamek w pistolecie P-83 (podobnie jak w P-64) obejmuje lufę do jej wylotu. Dosyła on nabój do komory nabojowej, zamyka wlot lufy podczas strzału (siłą bezwładności), umożliwia wyciągnięcie łuski z komory nabojowej (wyciąg sprężynujący), napina kurek, ustawia go na zębie zaczepu kurkowego i powoduje zabezpieczenie pistoletu do chwili, gdy wlot lufy nie zostanie całkowicie zamknięty (bezpiecznik automatyczny przed przedwczesnym wystrzałem). Zespołem łączącym wszystkie części pistoletu jest szkielet, tworzący jedną całość z chwytemi sztywnym wyrzutnikiem. W obsadę szkieletu jest wciśnięta i zakołkowana lufa (o 5 mm dłuższa niż w P-64), na której zewnętrzną powierzchnię nakłada się sprężynę powrotną. W pistolecie zastosowano mechanizm uderzeniowy typu kurkowego, z kurkiem odkrytym, oraz mechanizm spustowy z samo napinaniem systemu Walthera (typu Double Action), o znacznie mniejszej niż w P-64 (o 30 N) sile samo napinania kurka. Mechanizm spustowy zawiera przerywacz do prowadzenia ognia wyłącznie pojedynczego, którego rolę spełnia występ tylnej części szyny spustowej. Zasilanie pistoletu odbywa się z jednorzędowego magazynka pudełkowego (o pojemności 8 nabojów), umieszczonego w chwycie. Zabezpieczenie przed przypadkowym wystrzałem zrealizowano stosując nastawny bezpiecznik skrzydełkowy, spełniający równocześnie funkcję zwalniacza kurkowego. Jest ono możliwe przy kurku zwolnionym lub napiętym. Obrócenie skrzydełka bezpiecznika w górę powoduje obniżenie i unieruchomienie iglicy w taki sposób, że niemożliwy jest jej ruch wzdłużny (blokada mechaniczna) oraz zbicie przez kurek (gdyż przesunięta w dół główka iglicy znajduje się na wprost wyżłobienia kurka). Ponadto obniżeniu ulega dźwignia zwolnienia kurka, która blokuje spust wraz z szyną spustową, uniemożliwiając oddanie strzału przez samonapinanie oraz zwalnia kurek z tylnego położenia, jeśli był napięty w chwili zabezpieczenia. Pistolet jest wyposażony w dźwignię zabezpieczającą broń przed przypadkowym wystrzałem, w razie uderzenia w kurek znajdujący się w położeniu zwolnionym. Dodatkowym elementem zwiększającym bezpieczeństwo eksploatacji pistoletu jest wskaźnik obecności naboju w komorze nabojowej. Broń zaopatrzono w zatrzask zamkowy, który po wystrzeleniu ostatniego naboju z magazynka zatrzymuje zamek w tylnym położeniu. Pistolet jest poręczny, niezawodny i celny, dobrze układa się w dłoni, daje mniej odczuwalną siłę pchnięcia, niż w P-64, wyróżnia się nowoczesną, estetyczną sylwetką i jest bezpieczny w użyciu. Zastosowanie technologii tłoczenia, zgrzewania i lutowania twardego lutem miedzianym pozwoliło – w porównaniu do P-64 – zmniejszyć koszty produkcji z tytułu materiałochłonności o ok. 50% i pracochłonności o ok. 30%. Pistolet P-83, z chwilą wprowadzenia go (1983 r.) stanowił niewątpliwy postęp w stosunku do P-64, jednak już wtedy pod wieloma względami odbiegał od światowej czołówki tego rodzaju broni, do której zaliczano wówczas m.in. pistolety: Glock 17 i jego odmiany, Beretta 92SB, 92F, SiG- -Sauer P220, P225, P226, Astra A-80, A-90, A-100, Smith-Wesson 495A, Heckler -Koch P7.

 

WIST-94

W 1992 r. w Wojskowym Instytucie Technicznym Uzbrojenia w Zielonce podjęto prace nad nowym polskim pistoletem wojskowym o WIST-94kryptonimie PIRYT. Zespół pod kierunkiem mgr. inż. Wiesława Starka przedstawił projekt pistoletu samopowtarzalnego, dostosowanego do 9×19 mm naboju Parabellum, wyposażonego w samonastawny bezpiecznik wewnętrzny, sterowany spustem, mechanizm uderzeniowy typu iglicznego, mechanizm spustowy z samo napinaniem, chwyt z tworzywa sztucznego, magazynek o pojemności 16 nabojów, zatrzask zamkowy i wskaźnik obecności naboju w komorze nabojowej.  Jeszcze w 1992 r. Zakładom Metalowym ,,Łucznik” w Radomiu zlecono wykonanie dwóch prototypów pistoletu, różniących się mechanizmem ryglowym. Model A01 był ryglowany przez obrót lufy względem zamka, zaś Model B01 – w rezultacie przekoszenia wlotu lufy w płaszczyźnie pionowej. Badania prototypów przeszedł pomyślnie jedynie pistolet B01, lecz z uwagi na zaprzestanie finansowania przez wojsko, dalsze prace zawieszono. Od 1993 r. program badawczo-rozwojowy pistoletu jest finansowany ze środków własnych WITU i przedsiębiorstwa ,,PREXER”. W 1994 r. powstała wersja pistoletu, zbliżona konstrukcyjnie do prototypu PIRYT Model B01, oznaczona jako WIST-94. Jest to pistolet samopowtarzalny, działający na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, dostosowany do 9×19 mm naboju Parabellum. Mechanizm ryglowy funkcjonuje na zasadzie przekoszenia tylnej części lufy w płaszczyźnie pionowej, przy czym zaryglowanie i odryglowanie następuje w wyniku współdziałania odpowiednich skosów ogona lufy i gniazda ryglowego szkieletu. Jako rygle lufy zastosowano trzy pierścieniowe występy, umieszczone na górnej powierzchni jej części wlotowej, współpracujące z oporami ryglowymi w postaci poprzecznych żłobków, wykonanych w wewnętrznej powierzchni zamka. Samonastawny bezpiecznik wewnętrzny zawiera sterowane spustem blokady: iglicy oraz zaczepu szyny spustowej. Dodatkowym zabezpieczeniem jest mechanizm spustowy z samo napinaniem iglicy typu Double Action Only, ze wstępnie napinaną (podczas odrzutu zamka) sprężyną igliczną. Pistolet wyposażono ponadto w mechanizm uderzeniowy typu iglicznego, chwyt z tworzywa itamidowego, magazynek o pojemności 16 nabojów, zatrzask zamkowy, wskaźnik obecności naboju w komorze nabojowej, kabłąk wyprofilowany do strzelania oburącz, lufę z przewodem poligonalnym o zarysie sześciokąta foremnego, a także podświetlane trylem przyrządy celownicze z naniesionymi dwoma plamkami i obwódką na szczerbince oraz plamką na muszce. Jako dodatkowe wyposażenie przewidziano laserowy wskaźnik celu o masie 30 g. WIST-94 nie był jedynym nowoczesnym pistoletem, oferowanym wojsku w połowie lat dziewięćdziesiątych.

 

MAG-95

W 1993 r. w Zakładach Metalowych ,,Łucznik” w Radomiu rozpoczęto pracę nad następcą P-83. Jeszcze w tym samym roku MAG 95wykonano dwa prototypy pistoletu MAG-95, które w styczniu 1994 r. poddano badaniom fabrycznym. Oznaczenie MAG pochodzi od inicjałów głównego konstruktora nowej broni, mgr. inż. Mariana Gryszkiewicza, a .95 wskazuje przewidywany rok (1995) zakończenia wszystkich prac projektowych i badań.MAG-95 jest pistoletem samopowtarzalnym przystosowanym do 9×19 mm naboju Parabellum. Automatyka działa na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, zaryglowanej z zamkiem w początkowym okresie odrzutu. Ryglowanie i odryglowanie odbywa się w wyniku wahadłowego ruchu tylnej części lufy w płaszczyźnie pionowej, na skutek współdziałania odpowiednich skosów ogona lufy i gniazda ryglowego szkieletu. Funkcję zespołu ryglowego spełniają powierzchnie oporowe prostopadłościennego występu górnej powierzchni komory nabojowej i okna ryglowego zamka, ukształtowanego w wyniku powiększenia okna wyrzutowego łusek. Samonastawny bezpiecznik wewnętrzny zawiera sterowaną spustem blokadę iglicy. Dodatkowym zabezpieczeniem jest mechanizm spustowy z samonapinaniem kurka, typu Double Action, oraz zwalniacz kurkowy. Bezpiecznik samonastawny działa także podczas samonapinania. Pistolet wyposażono ponadto w mechanizm uderzeniowy typu kurkowego (z kurkiem odkrytym), szkielet i zamek wykonane ze staliwa metodą odlewania ciśnieniowego, magazynek o pojemności 15 nabojów, zatrzask zamkowy, kabłąk wyprofilowany do strzelania oburącz oraz przyrządy celownicze z naniesioną na muszce kontrastową plamką, a na szczerbince obwódką w kształcie litery U.

 

 

 

 

P-93

Obok MAG-a 95, radomscy konstruktorzy opracowali także prototyp pistoletu P-93. P-93, udoskonalona wersja P-83Stanowi on unowocześnioną wersję pistoletu P-83 (przystosowaną do 9×18 mm naboju Makarowa), wyposażoną w samonastawny bezpiecznik wewnętrzny, sterowany spustem (blokujący iglicę) i podświetlane trytem przyrządy celownicze, z naniesionymi kontrastowymi plamkami. Pistolety WIST-94 i MAG-95 zostały opracowane zgodnie z najnowszymi trendami rozwojowymi i spełniają podstawowe wymagania, stawiane obecnie tej klasie broni. Są przystosowane do najpowszechniej w świecie stosowanego naboju 9×19 mm Parabellum, mają system zabezpieczeń. umożliwiający użytkowanie pistoletu goto- wego do natychmiastowego strzału (z nabojem wprowadzonym do komory nabojowej), samonapinanie mechanizmu uderzeniowego, kilkunastonabojowy magazynek oraz mogą być wytwarzane z zastosowaniem nowoczesnych, praco- i materiałooszczędnych technologii.